2000-2025 yılları arasında Türkiye’de yaşanan yaklaşık 90 afet, milyonlarca insanı etkileyerek büyük ekonomik kayıplara neden oldu. Bu afetler, kayıplar, güven ve kontrol duygusunun yitirilmesi ile belirsizlik gibi psikososyal riskleri artırarak doğum sonrası kadın ve çocuk sağlığını tehdit ediyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü’nde, Antakya ve Gaziantep’te doğum yapan kadınlarla yürütülen “Deprem Bölgesinde Travma Bilgili Doğum Sonu Depresyonu Önleme Programı”nın sonuçlarını paylaştı. TÜBİTAK ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Fonu tarafından desteklenen bu programa, 6 Şubat 2023 depremlerinden etkilenen 100’den fazla yeni doğum yapmış kadın katıldı. Program kapsamında, afet bölgelerinde doğum yapan kadınların ruh sağlığını korumaya ve doğum sonrası depresyon riskini azaltmaya yönelik bir model geliştirildi. Program süresince rutin doğum sonrası takipler yapılarak kadınlara travma farkındalığı eğitimi verildi; depresyona yol açan biyopsikososyal riskler tespit edilip uygun müdahaleler uygulandı. Yapılan değerlendirmeler, travma bilgili müdahalelerin doğum sonrası depresyon belirtilerini anlamlı şekilde azalttığını ortaya koydu. Kadınların depresyon riski yaklaşık %36’dan %4’e geriledi, stres düzeylerinde ise yarı yarıya azalma gözlendi. Ayrıca, doğum yapan kadınların sorunlarla başa çıkma becerileri ve profesyonel sosyal destek algısı güçlendi. 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin etkilediği bölgede yaklaşık 4.1 milyon üreme çağında kadın bulunduğunu ve her ay ortalama 25.000 doğumun gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Şimşek, "Bu tür travmatik olaylar annenin fiziksel, ruhsal ve sosyal sağlığını olumsuz etkileyerek anne-bebek etkileşimini zayıflatmakta ve doğum sonrası depresyon riskini artırmaktadır. Depremler sonrası Türkiye’de yapılan araştırmalar, doğum sonrası depresyon oranının %12’den %35’e yükseldiğini göstermektedir. Bu artış, afetin yol açtığı çoklu kayıplarla doğrudan ilişkilidir. Geçici barınma alanlarında yaşayan, sağlık hizmetlerine ve sosyal destek mekanizmalarına erişimi olmayan, ilk kez anne olan kadınlar daha yüksek risk altındadır." dedi. Prof. Dr. Şimşek, "Geliştirdiğimiz model, birinci basamak sağlık sistemimizin mevcut altyapısına uyumlu, biyopsikososyal riskleri kapsayan ve afetlere karşı toplumsal dayanıklılığı artıran bir çözüm sunmaktadır. Bu nedenle programın Sağlık Bakanlığı Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi’ne entegre edilmesini, afet bölgelerinde yaygınlaştırılmasını ve Sağlıklı Hayat Merkezlerinde multidisipliner ekiplerce uygulanmasını öneriyoruz." ifadelerini kullandı. Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı