Özbekistan'da inşa edilecek Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali projesinde ilk zemin kazısı törenle gerçekleştirildi. Törene, Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev ve Özbekistan Atom Enerjisi Ajansı (Uzatom) Başkanı Azim Ahmedhacayev katıldı.
Rosatom tarafından Özbekistan'ın Cizzak bölgesindeki Fariş İlçesi'nde kurulacak olan RITM-200N reaktörlü santral inşaatının ilk aşaması, güç ünitesinin temel kazısıyla başladı. Santral inşaatı için yaklaşık 1,5 milyon metreküp zemin kazılacak ve temel çukurunun derinliği 13 metre olacak.
Törene ayrıca Atomstroyexport A.Ş.’nin Başkan Yardımcısı ve Özbekistan’daki nükleer enerji santrali inşaatı Proje Direktörü Pavel Bezrukov, Özbekistan NGS İnşaat Direktörlüğü Müdürü Abdicemil Kalmuratov ve bölge başkanı Uluğbek Mustafoyev de katıldı.
Rosatom Genel Müdürü Aleksey Lihachev, törende yaptığı konuşmada, "Özbekistan'da nükleer enerji üretimi projesinde yeni bir döneme giriyoruz. Tüm yurt dışı projelerimizde olduğu gibi, bu santralde de yüksek düzeyde yerelleştirme sağlanacak. Çalışmalar Özbekistanlı alt yükleniciler tarafından yürütülüyor. Rosatom, en az 60 yıl hizmet verecek bu santrali inşa edecek ve işletme süresince gerekli tüm desteği sağlayacak. Önümüzde uzun ve verimli bir iş birliği süreci var" dedi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Mayıs ayında Özbekistan'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke liderlerinin huzurunda nükleer santral inşaatına ilişkin hükümetler arası anlaşmada değişiklik yapılmasına dair protokol imzalanmıştı. Bu protokol, Rus projelerine dayalı hem büyük hem de küçük nükleer santrallerin inşasını kapsıyor.
Rosatom, 13 Mayıs 2025 tarihinde Cizzak'ta kurulacak santralin reaktör ekipmanlarının üretimine başladı. Bu kapsamda, RITM-200N reaktör gövdesini oluşturacak 205 ton ağırlığında özel alaşımlı çelikten bir külçe döküldü. Proje dahilinde mühendislik araştırmaları, tasarım ve inşaat-montaj üssünün kurulması çalışmaları da devam ediyor. 2025 sonuna kadar Küçük Güçlü Nükleer Enerji Santrali için proje belgeleri tamamlanarak Özbek makamlarının incelemesine sunulacak.
Mayıs ayında Vladimir Putin ile Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev arasında varılan iş birliği mutabakatı çerçevesinde, 26 Eylül 2025'te Moskova'da düzenlenen “Dünya Atom Haftası” uluslararası forumunda Rosatom ile Uzatom arasında iş birliğinin genişletilmesine dair belgeler imzalandı. Projede, VVER-1000 3+ nesil bazında iki büyük güçlü ünite ve her biri 55 MW gücünde RITM-200N reaktörlü iki küçük ünite yer alacak. Ayrıca, küçük ve büyük güçlü santraller için yakıt tedarikine ilişkin sözleşmelerin ana koşulları da belirlendi.
Bu proje, aynı sahada hem büyük hem de küçük güçlü nükleer santral ünitelerinin inşa edildiği dünyadaki ilk örnek olacak. Düşük Güçlü Nükleer Enerji Santrali’nde ilk beton dökümünün 2026 baharında yapılması planlanıyor.
Kaynak: Beyaz Haber Ajansı (BYZHA)