Araştırmacı gazeteci ve yazar Faruk Muslu, M.S. 350-400 yıllarında Roma İmparatoru II. Konstantinos döneminde inşa edilen Hatem-i Tai Kalesi’ni, zorlu 17 kilometrelik yürüyüş ve bir haftalık arazi çalışması sonucunda güncel fotoğraf ve videolarla kamuoyuna sundu.
Kalenin Gizemi
Yüzyıllardır haritalardan silinmiş olan kale, Muslu’nun drone çekimleriyle ilk kez modern ve detaylı görüntülerle belgelendi.
1860’larda İngiliz arkeolog John George Taylor tarafından keşfedilen ve 1870 yılında haritalara işlenen kale, Taylor’un Diyarbakır Asur Stelleri’ni British Museum’a taşımasıyla kültürel yağma tartışmalarına konu olmuştu. Muslu’nun fotoğraf ve videoları ise bu eski eskizi güncel ve net görüntülerle değiştirdi.
“Nusaybin’in Gözü” olarak adlandırılan ve taş dizilimi ile gölgesinin bir göz şeklini andırdığı belirtilen bu stratejik yapı, Roma-Sasani sınır savunma sisteminin önemli bir parçası olarak değerlendiriliyor. Muslu, “İlk kez detaylı olarak ortaya çıkardığımız bu mekânda çok değerli bulgulara ulaştık. Kale, çok dinli ve çok katmanlı bir tarih sahnesi sunuyor.” ifadelerini kullandı.
Muslu, “Bazı yerler keşfedilmez, hatırlanır. Hatem-i Tai Kalesi de bunlardan biri. Zamanın sessiz bekçisi… O sesi duymak ve hatırlamak için buradayız.” diyerek, yetkililere kalenin acilen korunması ve turizme kazandırılması çağrısında bulundu.
Yedi Katmanlı Tarih
Muslu’nun tespitlerine göre kalede şu katmanlar bulunuyor:
Kayaya oyulmuş alt katman (Geç Antik Dönem temeli) Roma-Sasani sınır savunma sistemi Askeri koridorlar ve yaşam alanları Artuklu dönemine ait onarım izleri ve yeni taş örgüler Gözetleme mazgalları Erken Hristiyanlık dönemine ait kilise kalıntısı Teras bölümünde camii ve tapınak kalıntıları